Gebedsdienst voor de eenheid

van 13 april tot 25 mei lezen we uit het boek van Pierre Ganne, s.j. (1904 – 1979), ‘de gave van de Geest, lessen over de h.Geest’ (Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint,  uitg. Le Centurion).

De Eenheid van de Kerk is een gave van God. Toch is ze evenzeer een menselijke
taak. Indien ik zo vrijpostig, of lichtzinnig zou zijn om te zeggen: “Heer, ik vraag u
om de eenheid van uw Kerk, maar ik doe er niets voor, ik wil er niets voor doen”,
dan is dat godslastering! Het is zeggen: “Heer, u staat er alleen voor!”
Nee, de eenheid van de Kerk is Gods geschenk maar tegelijk ook een menselijke
opdracht.
[…]
De heiligheid van de Kerk is een geschenk van God. Zéker de heiligheid is dat.
Maar wie zou durven zeggen dat deze heiligheid geen menselijke taak is? Wie
durft tegen God te zeggen: “Maak mij een grote heilige, maar ik beweeg niet”?
Dat is godslastering.
Gave wordt opgave: met andere woorden datgene waardoor heiligheid jouw
taak wordt. En dit is de enige manier om jouw waardigheid en de mijne te laten
samenvallen.
“Ik geloof in de ene, heilige, katholieke Kerk”.
De universaliteit van de Kerk is een geschenk van God. Maar wat een
formidabele menselijke taak! Het is geen abstracte universaliteit. Het gaat erom
dat deze universaliteit werkelijk tot uiting komt door de integratie van zeer
verschillende culturen, enz.. in de geschiedenis van Christus.
[…]
De gave van de Geest in de Kerk bestaat er in om de grenzeloos scheppende
Geest te manifesteren. Het is onze taak te getuigen van deze oneindige
vrijgevigheid met respect voor alle dimensies ervan. Want eenheid is geen
veralgemeende uniformiteit, en universaliteit betekent niet dat alle anderen op
ons moeten gelijken.

Pierre Ganne, Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint, (Le Centurion), 1984, pp 145-146.

van 13 april tot 25 mei lezen we uit het boek van Pierre Ganne, s.j. (1904 – 1979), ‘de gave van de Geest, lessen over de h.Geest’ (Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint,  uitg. Le Centurion).

Een van onze tijdgenoten schreef: “We moeten de stilte van God respecteren.
Toen ik heel jong was, kwam ik er niet toe om te zwijgen. Dus sprak ik in plaats
van God. Ik sprak tegen mezelf van binnen en ik stelde me voor dat het God
was die tegen mij sprak”. Dus, vaker dan we denken, is onze kleine trots aan
het werk met zijn constant gebabbel. En dus zorgt God ervoor ons door de
woestijn te laten trekken. Het is echter belangrijk de bedoeling te beseffen
waarmee God ons daarheen leidt, waarom de Geest ons met alle macht naar
de woestijn drijft. Hij wil erkend worden door de menselijke vrijheid. Het is niet
meer maar ook niet minder dan dat, want van deze ontmoeting hangt de hele
betekenis van de Kerk af. Buiten deze ontmoeting immers, tussen God en de
vrijheid van de mens en van de mensen, heeft de Kerk geen betekenis meer. En
als we niet willen dat de Kerk een macht is die ons een taal oplegt in de naam
van God, moeten we terugkeren naar de bron, namelijk de gave van de Geest
die de Kerk zelf altijd heeft erkend.
De woestijn is ook de plaats waar de keuze voor het geloof, voor de hoop, zich
kan manifesteren. En alleen de keuze voor de kracht van liefde kan echt de
grondslag zijn voor de mens om te hopen. […]. Hoe de echte hoop te
onderscheiden? Degene waarop de mens kan vertrouwen? De wereldse
machten en krachten leggen hun taal op door te zeggen: “Uw hoop, uw geluk
hangt van ons af. Neem ze onbewogen aan en laat je subjectiviteit buiten
beschouwing. Die interesseert ons niet! »
Zo komt de band aan het licht die de Geest en de Kerk verenigt. De Kerk erkent
zichzelf als voortdurend afhankelijk van de gave van de Geest. Zij is dus niet de
bezitter van de waarheid. De relatie van de Geest en de Kerk is van in het begin
en uitsluitend een liefdesrelatie.

Pierre Ganne, Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint, (Le Centurion), 1984, pp 104-105

van 13 april tot 25 mei lezen we uit het boek van Pierre Ganne, s.j. (1904 – 1979), ‘de gave van de Geest, lessen over de h.Geest’ (Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint,  uitg. Le Centurion).

We spreken van de “gave van de Geest” zoals we zeggen dat het geloof een “gave van
God” is. Wat betekent dit eigenlijk? Dat God altijd voorafgaat. Hij heeft ons eerst
liefgehad. Hij heeft ons als eerste lief. Gods geschenk is universeel. Als God niet
universeel is, wie dan wel? Alleen, we leven alsof we dat niet beseffen. God geeft ons
zijn “universele Geest” zonder onderscheid des persoon. En Hij schenkt die Geest, zelfs
voorafgaand aan elke Kerk, welke die ook moge zijn. Dit betekent nog niet dat ieder
mens die gave van de Geest erkent. De gave van God over het hoofd zien of niet
erkennen is een triest avontuur dat iedereen zonder uitzondering overkomt. En als de
geloofsbelijdenis zegt: “Ik geloof in de heilige Geest…, de Kerk”, dan is dat omdat men
zich zeer duidelijk bewust was van dit eenvoudig gegeven dat alles berust op de gave
van de Geest als fundament en dat de Kerk, zonder deze gave, geen betekenis meer
heeft; of beter gezegd, elke betekenis zal aannemen die men maar wenst. Dit kunnen
we – zoals in elk tijdperk – ook nu vaststellen. Van de enorme verspilling van energie in
naam van het geloof, zullen we de gevolgen betalen. Ik heb gemerkt dat gezonde
geesten, die niet aangetast zijn door een quasi-intellectualisme, de gesel bij uitstek,
deze eenvoudige waarheid heel goed begrepen, en daarin de oorsprong van hun
vrijheid van geest herkenden. En de vrijheid van geest komt van de Heilige Geest.

Pierre Ganne, Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint, (Le Centurion), 1984, pp 94

Naar een partnerschap tussen joden en christenen
Verklaring van orthodoxe rabbijnen uit Israël, Europa en de Verenigde Staten, over de relatie tussen jodendom en christendom.

Na bijna twee millennia van wederzijdse vijandigheid en vervreemding, onderkennen wij – orthodoxe rabbijnen die gemeenschappen, instellingen en seminaries in Israël, de Verenigde Staten en Europa leiden – de historische mogelijkheid die nu voor ons ligt. Wij streven ernaar om de wil van onze Vader in de hemel te doen door de hand aan te nemen die onze christelijke broeders en zusters naar ons hebben uitgestoken. Joden en Christenen moeten als partners samenwerken om de morele uitdagingen van onze tijd aan te pakken.

1. De Shoah eindigde 70 jaar geleden. Het was de perverse climax van eeuwen van verachting, onderdrukking en afwijzing van de Joden, en van de daaruit voortgekomen vijandschap tussen Joden en christenen…
2. Wij erkennen dat sinds het Tweede Vaticaans Concilie de officiële leerstellingen van de katholieke Kerk over het Jodendom fundamenteel en onherroepelijk zijn veranderd. De afkondiging van Nostra Aetate, vijftig jaar geleden, heeft een proces in gang gezet van verzoening tussen onze beide gemeenschappen…
   
3. Zoals Maimonides en Jehoeda Halevi,1 erkennen ook wij dat het christendom niet een ongeluk of een fout is, maar een door G’d gewild resultaat en een geschenk aan de volken. Met het scheiden van Jodendom en christendom, wilde G’d een scheiding tussen partners met belangrijke theologische verschillen, en niet een scheiding als tussen vijanden …Nu de Rooms katholieke kerk het eeuwige verbond tussen G-d en Israël heeft erkend, kunnen wij joden de blijvende constructieve waarde van het christendom erkennen als onze partner waar het gaat om de verlossing van de wereld, zonder vrees dat dit zal worden benut voor missionaire doeleinden…
   
4. Beiden, Joden en christenen, hebben een gemeenschappelijke verbondsmatige missie om de wereld te vervolmaken onder de heerschappij van de Almachtige, zodat de hele mensheid Zijn naam zal aanroepen en gruwelen van de aarde zullen worden verwijderd. Wij begrijpen de aarzeling aan beide zijden om deze waarheid te bevestigen en we roepen onze gemeenschappen op om deze angsten te overwinnen en om een relatie van vertrouwen en respect tot stand te brengen….

5. Wij Joden en christenen hebben meer gemeen dan wat ons scheidt: het ethische monotheïsme van Abraham; de relatie met de Ene Schepper van hemel en aarde, die ons allen liefheeft en voor ons allen zorgt; de Joodse Heilige Schrift; een geloof in een bindende traditie; de waarden van het leven, van gezin en familie, van barmhartige
   rechtvaardigheid, gerechtigheid, onvervreemdbare vrijheid, universele liefde en uiteindelijke wereldvrede…
   
6. Ons partnerschap minimaliseert op geen enkele manier de blijvende verschillen tussen de twee gemeenschappen en de twee religies. Wij geloven dat G’d verschillende boodschappers gebruikt om Zijn waarheid te openbaren, terwijl we
   bevestigen dat alle mensen tegenover G’d de fundamentele ethische verplichtingen hebben, die het Jodendom altijd heeft geleerd – door het universele verbond met Noach.
   
7. In het navolgen van G’d moeten Joden en christenen modellen bieden van dienen, onvoorwaardelijke liefde en heiligheid. We zijn allemaal geschapen naar G’ds heilig beeld, en Joden en christenen zullen toegewijd blijven aan het verbond, door met elkaar een actieve rol te spelen in de verlossing van de wereld.

van 13 april tot 25 mei lezen we uit het boek van Pierre Ganne, s.j. (1904 – 1979), ‘de gave van de Geest, lessen over de h.Geest’ (Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint,  uitg. Le Centurion).

Wat ons gevraagd wordt, is om te begrijpen dat de ware schepping geen grenzen kent.
Laten wij niet bij degenen horen die grote leidingen (tuyauteries) aanleggen om de Heilige
Geest daarin te laten blazen en niet elders! Veel over-ijverige christenen vallen in die
fout: de Geest moet door hun apostolische leidingen komen, en des te meer omdat men
die op een zeer onbaatzuchtige manier voor Christus en voor de Kerk bouwt! Men
veronderstelt dat Hij daar doorheen zal blazen! Helaas kunnen we er zeker van zijn dat de
Geest er naast zal blazen, -zo kennen we Hem-, en men zal zeer verrast zijn!
Dit betekent niet dat we niet moeten nadenken over ons handelen, maar dat we daar
moeten over nadenken volgens de Geest en met de vrijheid van de Geest. De verleiding is
groot om van de Kerk de enige leiding te maken waarin de Geest moet blazen;
bovendien, omdat de Kerk de kraan openhoudt, krijgt ieder zijn deel volgens zijn positie:
een beetje voor de massa, veel voor de Hiërarchie: dat is de God van de piramides!
Maar het Evangelie zegt dat de energie die de mens bevrijdt hem gegeven is zonder maat
en “zonder onderscheid van personen”. […]
Het uitgangspunt zelf van de pedagogie van de Geest is de aankondiging van Christus: “Ik
ga heen…”, als voorwaarde voor mij om volwassen te worden. En als dit vertrek mij met
droefheid vervult, dan is dat omdat ik de vreugde van de schepping nog niet ken, en die
zal ik niet kennen als ik niet rechtop blijf staan. Ik moet door dit verdriet trekken zoals
men door de woestijn gaat, en beetje bij beetje, met de hulp van Gods genade, zal ik
uiteindelijk een menselijk evenwicht vinden, dat zo slecht nog niet is!

Pierre Ganne, Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint, (Le Centurion), 1984, pp 86-89

van 13 april tot 25 mei lezen we uit het boek van Pierre Ganne, s.j. (1904 – 1979), ‘de gave van de Geest, lessen over de h.Geest’ (Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint,  uitg. Le Centurion).

“Ik ga heen”, zegt Christus, dat wil zeggen: “U zult mij nooit in uw onmiddellijke ervaring hebben, in de onmiddellijkheid van uw ervaring, want als dat zo zou zijn, zou dat bewijzen dat u niet vrij bent”.

Vrijheid is juist geen slaaf zijn van het onmiddellijke, dankzij een oordeel waarvoor ik verantwoordelijk ben, een oordeel dat mij met betrekking tot de werkelijkheid juist de afstand van de vrijheid doet nemen. Dat is alles!

Je hoeft geen christen te zijn om dit te ontdekken. Het is voldoende mens te zijn om de pedagogie van de vrijheid te begrijpen, te beginnen met die van kinderen in een gezin.

Het opmerkelijke van dit infantilisme, dit “immediatisme” – dat ook wel “fideïsme” wordt genoemd, d.w.z. een geloof dat niet meer werkt via bemiddeling van een vrijheid en een geweten – is dat het onmiddellijk leidt tot atheïsme. Want het blijkt dat de mens in deze omstandigheden zijn verantwoordelijkheid, zijn volwassenheid op het niveau van de menselijke problemen, enkel kan vinden door deze onmiddellijke God te verwerpen: hij zit dus klem tussen een atheïsme en een fideïsme.

Hierin is het echte debat gelegen, en het is niet theoretisch, want het gaat om onze verantwoordelijkheid als mens: maakt Christus ons al dan niet tot ten volle verantwoordelijke wezens, of is het God die aan de touwtjes trekt?

Als er al mensen zijn die zouden moeten getuigen dat zij de vrijheid van de mens hebben ontvangen, dan zijn het wel de christenen! En als zij die hebben ontvangen, is dat niet omdat zij slimmer zijn dan anderen, maar omdat God hen roept, en dat daar hun verantwoordelijkheid ligt.

Pierre Ganne, Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint, (Le Centurion), 1984, pp 84-85

van 3 april tot 25 mei lezen we uit het boek van Pierre Ganne, s.j. (1904 – 1979), ‘de gave van de Geest, lessen over de h.Geest’ (Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint,  uitg. Le Centurion).

De tijd van de Geest is de scheppingstijd, of de geestelijke tijd, waardoor dit woord zijn volle en onmiddellijke betekenis krijgt, namelijk volgens de Geest.

Wij moeten die leren beleven. Er bestaat een pedagogie van de Geest die ons Christus doet kennen volgens de Geest en niet, zoals de heilige Paulus zegt, “volgens het vlees”.

Het mysterie dat deze pedagogie voor ons aanwijst is dat van de Hemelvaart: het is de sleutel tot Pinksteren, of preciezer gezegd tot de pedagogie van de Geest.

Deze pedagogie van de Geest is een pedagogie van vrijheid, vrijheid die ons door de Geest wordt gegeven, -wat op hetzelfde neerkomt, want onze permanente bekoring is te geloven dat het gebeurd is! Maar God is nooit gebeurd! God is degene die komt, en Hij zal nooit ophouden te komen, eeuwig. Gelukkig maar!

[…]

Elke aanwezigheid, van God, een vader, een opvoeder, in een pedagogie van de vrijheid, is tegelijkertijd afwezigheid. Wij vrezen deze afwezigheid van God zeer, omdat wij haar abstract beleven. Wanneer wij leven, wanneer wij van binnenuit de pedagogie van God begrijpen, en reeds de pedagogie van het Oude Verbond, en wanneer wij alle menselijke pedagogie bekijken, beseffen wij dat er geen pedagogie van de vrijheid bestaat zonder deze aanwezigheid die afwezigheid is. Als we deze twee fasen van aanwezigheid zouden scheiden, zouden we ofwel een verstikkende, infantiliserende aanwezigheid hebben, ofwel een abstracte afwezigheid die eenzaamheid of wanhoop zou zijn, en dus dramatisch. Als opvoeden betekent opvoeden tot vrijheid, dan kan dat niet zonder dat het ouderlijk gezag zich terugtrekt en het kind zich bewust wordt van zijn eigen vrijheid.

Pierre Ganne, Le Don de l’Esprit : leçons sur l’Esprit Saint, (Le Centurion), 1984, pp 82-83

“Heer, onder het ondraaglijke gewicht van het leed om de gescheiden christenen,
begeeft mijn hart het. Ik vertrouw op U die de wereld heeft overwonnen.
Het is eigen aan de liefde om een hartstochtelijk vertrouwen op te wekken ten aanzien
van degene van wie we houden. Mijn vertrouwen in U is grenzeloos en terecht,
aangezien U de Almachtige bent. Ze werpt me in uw hart, daar waar ik uw gebed
aantref: “Laat hen allen één zijn, Vader, opdat de wereld zou begrijpen dat U mij hebt
gezonden! Vader, dan zullen zij volkomen één zijn!”
Mijn gebed is mijn enige geruststelling. Wanneer? Hoe zal de eenheid tot stand
komen? Wat zijn de obstakels die moeten worden overwonnen? Dat is uw zaak.
Mijn geloof kan mij tot niets anders oproepen dan mee met U te bidden, in U, dat Uw
eenheid er kome, die eenheid die U altijd al wilde, die U op het oog hebt, die U aan het
voorbereiden bent, die U al zou hebben tot stand gebracht indien iedereen, ook ikzelf,
als kristal zouden zijn geweest -tussen wat vanuit de schepping door de christenen tot
U wil opstijgen, en wat vanuit U, weer door de christen, in de wereld wil afdalen”.
Deze gebedsformule is eenvoudig, loyaal. Het is een convergentiepunt waar, onder het
teken van de liefde, de gebeden voor de eenheid van alle ware kinderen van de Liefde,
van alle ware christenen, ook al zijn ze gescheiden, samen kunnen vloeien in het Hart
van Christus … Inderdaad, deze wijze van bidden zal op geen enkele manier de
talrijke dogmatische verschillen die de scheidingen kenmerken verdoezelen,
verzachten of “vertroebelen”. Iedereen ervaart dat heel goed en weet dat heel goed.
Daarom blijft iedereen trouw aan zichzelf en oprecht naar de anderen toe. Moeiteloos,
met grote vleugelslagen, vliegt dit gebed over alle grenzen heen en laat ons allen
samen rusten in het Hart van onze Christus.

Tekst van Abbé Paul Couturier

Uit : Œcuménisme spirituel. Les écrits de l’abbé Paul Couturier. Présentation et commentaire par
Maurice Villain. Préface de S. B. Maximos IV. Casterman, Paris, 1963, pp. 146-147

Tekst van Abbé Paul Couturier

Niemand kan de naam van “Jezus” zeggen tenzij door de Geest van God, zo
leert ons de heilige Paulus. De naam van “Jezus” uitspreken geeft uitdrukking
aan een gebed, een elan, een verheffing van de ziel tot de Vader. Want het
echte uitspreken van deze naam is een ​​ “daad”, een menselijk en arm “ja-
woord”: het armzalige “ja-woord” van onze menselijke ellende – we zijn
zondaars! – maar ook het volmondig “ja-woord” van onze menselijke
grootsheid – we zijn immers vrij- zijn geliefde kinderen, levende beelden van
God. Dit “ja” kan ver gaan om weerklank te krijgen in de onontgonnen
gebieden van ons geestelijk wezen. Het kan gedeeltelijk zijn, of min of meer
bijna totaal zijn, zonder dat ooit volledig te kunnen worden.
Hoe meer we God smeken om ons van onszelf te ontledigen, des te meer
treden we binnen in de goddelijke zelfverloochening – “hij die zijn ziel verliest,
redt haar”- des te meer krijgen we ook de mogelijkheid om Christus in ons te
horen bidden, tot zijn Vader, door zijn Geest. Er vindt een onuitsprekelijke
transformatie plaats van ons gebed naar Zijn gebed. In het aandachtige
luisteren in de stilte van onze ziel wordt de aanhankelijkheid aan Hem van heel
onze wil bevestigd, en niet alleen met onze woorden, onze gevoelens of onze
verlangens. Hoe meer we onszelf “ontdekken” in Hem, daar waar we werkelijk
zijn, of Hij in ons daar waar Hij werkelijk is, hoe meer ons gebed ook effectief
wordt, want dan is Hij het die in ons bidt zonder het gewicht van onszelf.

uit : Abbé Paul Couturier door M. Villain, Casterman, 1957, pp. 354-355

Tijdens de vastentijd beluisteren we dit jaar in onze gebedsdienst voor de eenheid dus Paul Couturier. Hij werd geboren in 1881 in Lyon, en werd in 1906 tot priester gewijd. Lange tijd leraar natuurwetenschappen en natuur- en scheikunde, kwam pas later zijn oecumenische roeping, en dit dankzij verschillende ontmoetingen. In 1936 organiseerde hij de eerste interkerkelijke geestelijke bijeenkomst (katholieken en protestanten) in het Zwitserse Erlenbach, waaruit in 1937 de “Groupe des Dombes” ontstond. Abbé Paul Couturier was de pionier van de geestelijke oecumene en de initiatiefnemer van de jaarlijkse Gebedsweek voor de Eenheid der Christenen, waarin gebeden wordt voor de eenheid “zoals Christus die wil en met de middelen die Hij wil”.

Hij stierf in Lyon op 24 maart 1953.

Van liefde naar waarheid

Het is zinloos te denken dat eerst eenheid van geest in de waarheid tot stand komt,  en vervolgens de vereniging van de harten in liefde.

De waarheid wordt maar begrepen door een ziel die klaar is om haar te ontvangen, die zich althans er aan heeft overgegeven door een begin van verlangen en liefde, hoe onvolmaakt ook. Naastenliefde is voorbode van de waarheid. Het Woord is begonnen met naastenliefde en nederigheid van de incarnatie, zodat Hij in de “gedaante van een slaaf” de harten van mensen kon winnen, het enige middel dat Hij in staat achtte om in vrijheid het gehoor van hun geest te verkrijgen. […]

Wat de liefde betreft, moeten we krachtig tegenspreken dat die geen proces is, geen “vaardigheid”. Nee!   Ze is een psychologische noodzaak. We gaan van liefde naar waarheid. Proberen het tegenovergestelde te doen is proberen een boom omgekeerd te planten.  Persoonlijk en collectief, plukken wij waarheid uit de boom van de liefde; ze is de bloem of de vrucht van de liefde: liefde tot God (geeft persoonlijke waarheid), liefde tot de naaste in God (geeft collectieve waarheid).

uit : Pierre Michalon, L’abbé Paul Couturier,apôtre de l’unité des chrétiens,
Nouvelle Cité, coll. “Prier 15 jours”, 2003, pp. 66-67.